اطلاعات موزه تیمورتاش

عبد الحسین تیمورتاش ملقب به سردار معززالملک و سردار معظم خراسانی، دولتمرد ایرانی دوره‌های قاجار و پهلوی بود. در دوره رضاشاه نخستین وزیر دربار بود به عبارتی در هفت سال اول سلطنت رضاشاه دومین شخصیت سیاسی ایران بود و نقش مهمی در سیاست خارجی ایران بازی کرد.

عبدالحسین پسر کریمداد نردینی خراسانی – که از زمین‌داران بزرگ خراسان بود – به سال 1260یا1258 در نردین خراسان زاده شد. پدرش که از خان‌های نردین و جاجرم و حاکم سبزوار بود، او را برای آموزش به روسیه فرستاد. وی راهی سن‌پترزبورگ شد. به زودی فرانسوی را نیز آموخت و در ۲۴ سالگی و مصادف با آغاز سلطنت محمدعلی شاه به عنوان مترجم در وزارت امور خارجه به‌کار پرداخت.

تیمورتاش از طرف مردم خراسان به سال 1288ه.ش در دومین دوره مجلس شورای ملی نماینده بود. وی در دوره‌های آینده مجلس نیز تا مجلس ششم نماینده بود. در زمان میان دو مجلس سوم و چهارم حاکم گیلان شد و به نبرد با نیروهای میرزا کوچک خان جنگلی پرداخت و گروهی را از جمله دکتر حشمت را به دار آویخت و سرانجام برکنار شد.

او از کسانی بود که در برانداختن قاجارها و برآوردن پهلوی‌ها کوشش بسیار کرد. تیمورتاش به رضاشاه بسیار نزدیک شد و پس از پادشاهی نخستین شاه پهلوی در ۲۵ آذر ۱۳۰۴ ه.ش وزیر دربار شد .در نهایت در سال1311ه.ش از وزارت خلع و زندانی شد.

درباره علت برکناری و سرنوشت تیمورتاش دیدگاه‌های متفاوتی بیان شده‌است. ظاهراً مجموعه عواملی سبب قتل تیمورتاش شده ‌است. از جمله این عوامل دخالت بیش از حد او در امور سیاسی کشور و فزونی قدرتش بود که وی را از حد مستخدم شاه خارج کرده و مایه بدبینی و سوءظن شاه شده بود. نگرانی رضاشاه از آینده فرزندش که ولیعهد و جانشین او محسوب می‌شد از دیگر دلایل دور کردن تیمورتاش از صحنه قدرت به‌شمار می‌رود، زیرا رضاشاه می‌پنداشت تیمورتاش قدرتمند، مجال حضور به ولیعهد سیزده ساله را نخواهد داد و خود جانشین پهلوی می‌شود.

لغو قرارداد دارسی (قرارداد نفتی با انگلستان) و احتمال جاسوسی تیمورتاش برای روس ها از دیگر عوامل سقوط وی ذکر شده است. تیمورتاش به جرم رشوه‌خواری در دو دادگاه جداگانه به سه و پنج سال زندان و پرداخت جریمه محکوم می‌شود. او در مهرماه سال ۱۳۱۲ ه.ش در زندان قصر به دست پزشک احمدی کشته شد و جنازه‌اش بدون تشریفات در امامزاده عبدالله شهرری به خاک سپرده شد.

بعد از مرگ تیمورتاش، املاک و دارایی‌های او توسط دولت مصادره شد و خانواده او به کاشمر تبعید شدند.